‘विकासाची आजवरची मंद गती मान्य केली तरीही गेल्या पन्नास वर्षांत आम्ही जे काही मिळवले-कमावले आहे त्याचे महत्त्व मी मुळीच कमी लेखणार नाही. तंत्रशिक्षित, तंत्रकुशल आणि ज्ञानविज्ञानसंपन्न असे सर्वाधिक, मनुष्यबळ लाभलेल्या देशांमध्ये आज आपली गणना होते. तरी आजही दारिद्र्यरेषेखाली जीवन कंठणाऱ्यांची सर्वाधिक संख्या आमच्या देशात आहे.’
‘माझ्या मते पुढील काही काळात मनुष्यबळ विकासाशी संलग्न अशा अनेक मुद्द्यांना सर्वाधिक महत्त्व देण्यावाचून पर्याय नाही.’
‘ढोबळ मानाने आपले यशापयश दोन मूलभूत बाबींवर अवलंबून राहील. उपलब्ध साधनसामग्रीचा विनियोग आम्ही किती चांगल्या प्रकारे करून घेतो, ही त्यांतील पहिली बाब. तर, आपल्या समस्यांचे निराकरण आपणच करण्याच्या दृष्टीने विविध समाजसमूहांचे सक्षमीकरण आम्ही किती प्रामाणिकपणे आणि कल्पकतेने घडवून आणतो, ही झाली दुसरी बाब.’
जाणता लोकनेता ह्या नात्याने भविष्याबाबत ते परखडपणे म्हणतात,
‘राजकारणाकडे बघण्याचा आपल्या देशवासियांचा दृष्टिकोन बदलला पाहिजे. राजकारण्यांचा दृष्टिकोन बदलत नसेल तर निदान नवीन पिढीचा व सर्वसामान्य लोकांचा दृष्टिकोन तरी बदलायला हवा.’
‘प्रचंड मनुष्यसंख्येचे मनुष्यशक्तीमध्ये व मनुष्यसंपत्तीमध्ये रूपांतर करायला हवे. लोकांसमोर सतत विकासाभिमुख दृष्टिकोन मांडायला हवा. राजकारणाच्या क्षेत्रातील नवीन पिढीला तरी याचे भान राखावेच लागेल.’
– ‘शेती हेच आमचे प्रगतीचे, वाढीचे मुख्य साधन असेल अशी माझी दृढ धारणा आहे. त्यासाठी कृषीआधारित उद्योग आणि पायाभूत सुखसुविधा यांत अतिशय मोठ्या गुंतवणुकीची गरज आहे. शेतीमध्ये परिवर्तन घडवून आणण्यासाठी आम्हांला जैवतंत्रज्ञानातील अत्याधुनिक, नवीनतर सुधारणांची, प्रगतीची कास धरावी लागेल.
आमचे शेतकरी, वैज्ञानिक, उद्योजक आणि विविध सेवासुविधांचे पुरवठेदार यांना त्यासाठी या दिशेने सुसूत्रमय, एकत्रित, एकात्म स्वरूपाचे प्रयत्न करावे लागतील. जैवतंत्रज्ञानाच्या जोडीनेच माहिती-तंत्रज्ञान ही विज्ञानाची आणखी एक शाखा आमच्या भविष्यकालीन विकासाच्या दृष्टीने कळीची ठरणार आहे.
विकासाच्या ‘बारामती पॅटर्न’ ची व्याख्या शरदजी अशी करतात,
राजकीय क्षेत्रातील अथवा समाजजीवनातील एखादा अवघड पेचप्रसंग असो वा मूलभूत संघर्षाचा एखादा नाजूक, गुंतागुंतीचा प्रश्न असो, व्यापक हिताच्या व सामंजस्याच्या मध्यबिंदूवर आणून समाधानकारक तोडगा काढणारे संकटमोचक म्हणजे फक्त आणि फक्त पवारसाहेबच!